Qlobal temperatur və istixana qazları emissiyalarının artması fonunda iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə aparmaq üçün qətiyyətli addımlar atılmalıdır. Ölkələr səylərini artırmasa və mövcud tendensiyalar dəyişməsə, bu əsrdə temperatur 2,5-2,9 dərəcə yüksələ bilər ki, bu da Paris Sazişinin 2 dərəcə Selsi həddini xeyli üstələyəcək.
"Respublika" BMT-nin saytına istinadla xəbər verir ki, bu barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit Proqramının (UNEP) hesabatında deyilir. Nayrobidə keçirilən hesabatın təqdimat mərasimində UNEP-in icraçı direktoru İnqer Andersen bildirib ki, iqlim dəyişikliyinin nəticələri planetdəki hər kəs tərəfindən hiss olunur. O, istixana qazı emissiyalarının azaldılması və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəyə keçidin zəruriliyini vurğulayıb.
Andersen deyib: "Daha çox istehsal gücünə malik və istixana qazları emissiyalarına cavabdeh olan ölkələr daha qətiyyətli addımlar atmalı və inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə və texniki dəstək göstərməlidir.
Artıq qlobal emissiyaların üçdə ikisindən çoxunu təşkil edən aşağı və orta gəlirli ölkələr aşağı emissiyaların artım trayektoriyaları vasitəsilə qanuni inkişaf ehtiyaclarını və istəklərini qarşılamalıdır”.
Temperatur artımını sənayedən əvvəlki səviyyələrdən 2 dərəcə Selsi daxilində saxlamaq üçün emissiyaların cari ssenarilərlə müqayisədə ən azı 28 faiz azaldılması lazımdır. Paris Sazişinin minimum temperaturun Selsi üzrə 1,5 dərəcə artmasına nail olmaq hədəfi emissiyaların 42 faiz azaldılmasını tələb edəcək.
Eyni zamanda, hesabat müəllifləri vurğulayırlar ki, mövcud tendensiyalar dəyişməsə, 2030-cu ildə emissiyalar müəyyən edilmiş həddi 22 qiqaton keçəcək.
“Biz bilirik ki, 1,5 dərəcə Selsi məhdudiyyəti hələ də reallığa çevrilə bilər. Biz buna necə nail olacağımızı bilirik: Beynəlxalq Enerji Agentliyi və IPCC (İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panel) tərəfindən yol xəritələrimiz var”, - deyə BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş bildirib.
O, ölkələri istiləşməni 1,5 dərəcə Selsiyə qədər saxlamaq üçün razılaşdırılmış dəqiq vaxt çərçivəsi ilə qazıntı yanacaqlarını mərhələli şəkildə dayandırmağa çağırıb.
BMT rəhbərinin çağırışı Dubayda COP28 iqlim dəyişikliyi konfransının başlanmasından on gün əvvələ təsadüf edir və bu konfransda Paris Sazişinin icrasına dair ilk qlobal icmal da təqdim ediləcək. Bu, ölkələrin 2025-ci ildə təqdim etməli olduğu iqlim dəyişikliyi planlarının növbəti mərhələsinin - 2035-ci il üçün hədəflərin hazırlanması üçün əsas olacaq.
BMT vurğulayır ki, ən optimist ssenariyə görə, əgər ölkələr qarşıdakı dövrdə emissiyaları azaltmaq və sıfır emissiyaya nail olmaq üzrə bütün öhdəliklərini yerinə yetirsələr, temperatur artımı Paris Sazişində müəyyən edilmiş hədlər daxilində saxlanıla bilər. Bu, ən yüksək ehtimaldır.
Hesabat müəllifləri qeyd edirlər ki, bununla belə, sıfır emissiyaya nail olmaq üçün hazırkı planlar çox da inandırıcı görünmür. Belə ki, G20 ölkələrindən heç biri tullantıları hədəflərinə uyğun bir sürətlə azaltmır və bu gün hətta ən optimist ssenari üzrə də istiləşmənin 1,5 dərəcə Selsi ilə məhdudlaşdırılması ehtimalı cəmi 14 faizdir.
