GÜNEYDƏN SƏSLƏR

“Türk dünyasında gənc nəslin yaşadıqları ölkələrdə məktəblərdə öz ana dilində təhsil almaq imkanı olmalıdır”. Bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ötən il noyabrın 11-də Səmərqənddə keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının IX Zirvə görüşündəki çıxışında bəyan edib.

Dövlət başçısının bu fikri yaddaşımızı bir qədər təzələmək üçün sanki bir təkan oldu. Azərbaycanlıların daha kompakt yaşadığı Güney Azərbaycanını göz önünə gətirdik. Quzeydə hələ də yetərincə tanınmayan Güney barədə düşüncələrimizin fonunda onun ədəbiyyatını, nəsrini, poeziyasını, yazar soydaşlarımızın mücadiləsini ifadə edən nümunələri xatırladıq.

Qəzetimizdə "Güneydən səslər..." rubrikası altında Güney ədəbiyyatının, folklorunun, mədəniyyətinin, incəsənətinin ən gözəl nümunələri ilə oxucularımızı da tanış edirik.

MİRZƏ HƏSƏN RÜŞDİYYƏ

Dövrünün böyük aydını, görkəmli maarifpərvər, pedaqoq, publisist, ruhani, siyasətçi və mühərrir kimi tanınmış Mirzə Həsən Rüşdiyyə - Hacı Mirzə Həsən Mehdi oğlu 1851-ci il iyulun 5-də Təbriz şəhərində ruhani ailəsində dünyaya gəlib. İlk təhsilini doğma şəhərində aldıqdan sonra atasının razılığı ilə Türkiyəyə səfər edib. İstanbul, Beyrut və digər şəhərlərin təhsil sistemləri ilə maraqlanıb. Burada fəaliyyət göstərən məktəblərin adı - Rüşdiyyə diqqətini cəlb etdiyindən həmin sözü özünə təxəllüs götürüb. 1883-cü ildə İrəvan şəhərində məktəb açıb. Beş il orada uğurla çalışıb. 1888-ci ildə topladığı zəngin təcrübə ilə Təbrizə qayıdıb və orada yeni tipli məktəb açıb.

M.H.Rüşdiyyənin həyata keçirdiyi yenilikləri dini və milli xəyanət hesab edən mürtəce fikirli insanların, qaragüruhçu qüvvələrin müqaviməti nəticəsində ədibin xeyirxah fəaliyyəti dayandırılıb, "Mədrəseye-Rüşdiyyə" məktəbi bağlanıb. Lakin tutduğu haqq yolundan dönməyən mübariz maarifçi 1893-cü ildə "Rüşdiyye-ye müzəffəriyyə" adlı müasir tipli yeni məktəb açmağa nail olub. 1933-cü ildə təqaüdə çıxan M.H.Rüşdiyyə Qum şəhərinə köçərək ömrünün sonunadək burada yaşayıb və 1944-cü ilin dekabrında 93 yaşında vəfat edib.

Bir aslan ilə iki öküz

Bir aslan bir otlaqda iki öküzə rast gəldi. Onları tutub yemək üçün öküzlərə hücum elədi. Öküzlər dərhal baş-başa verib buynuzları ilə aslana müqavimət eylədilər.

Aslan bunların rəfaqətini görüb məkr və hiylədən başqa bir çarə bilmədi. Öküzlərin birinə yanaşıb dedi:

Yoldaşından ayrılıb onu tək və tənha qoysan, əsla səninlə işləri olmaz.

Yekəbaş öküz, aslanın verdiyi vədlərə aldanıb köməyindən ayrıldı. Dərhal aslan fürsəti fota verməyib əvvəl bir öküzü və sonra isə onun yoldaşını yırtıb yedi.

Mənası: Aralarında ittifaq və ittihad hasil olan məmləkət əhli, hər bir vaxt və zaman əmn və amanda qalırlar baqi. Nifaq və şiqaq başladıqları zaman onların cümləsi tələf olar.