Bu il anadan olmasının 100 illik yubileyini qeyd etdiyimiz Ulu Öndər Heydər Əliyev təkcə müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu kimi tarixə öz adını yazmayıb. Ulu Öndər hələ keçmiş Sovet İttifaqı dövründə yüksək vəzifələrdə çalışarkən də Azərbaycanın gələcəyi və inkişafı üçün misilsiz işlər görmüşdür.
Bu gün ölkəmizdə bir çox sahələr kimi, seysmologiya elminin inkişaf etməsi də dahi rəhbərin adı ilə bağlıdır.
Ümummilli Lider Heydər Əliyev həm keçmiş sovet dövründə, həm də Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra ölkəmizdə seysmologiya sahəsinin inkişaf etdirilməsinə xüsusi diqqət göstərmiş və qayğısını əsirgəməmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, keçmiş sovet dövründə bu İttifaqa daxil olan respublikalarda, eləcə də Azərbaycanda ayrıca seysmoloji mərkəzlər yox idi. Bu sahələrə də nəzarət ümumittifaq səviyyəsində idi.
Azərbaycanda sistemli seysmoloji tədqiqatların başlanğıcını 1978-ci ildən hesab etmək olar. Bununla bağlı o zamankı Azərbaycan SSR Mərkəzi Komitəsi Nazirlər Sovetinin müvafiq qərarı var idi. Həmin Qərara əsasən 1979-cu ildə AMEA-nın "Geofizika" Elm Mərkəzində Təcrübi-Metodiki Seysmoloji Partiya yaradılmışdı. Bu partiyanın tərkibinə on seysmik stansiya daxil idi (Bakı, Gəncə, Şamaxı, Pirqulu, Mingəçevir, Şəki, Lənkəran, Naxçıvan, Çilov adası və Lökbatan).
Düzdür, ona qədər də ayrı-ayrı qurumların tərkibində geofiziki partiyalar, ekspedisiyalar olmuşdur. Çünki Azərbaycanda instrumental müşahidələrin tarixi daha böyükdür və bu tarix 1902-ci ildən başlanır. 1899-cu il dekabrın 31-də Axalkalakidə baş vermiş güclü zəlzələ Gürcüstanda böyük dağıntılar yaratmışdı. Ona görə də çar hökuməti Qafqaz ölkələrində seysmik müşahidələrin aparılması ilə bağlı qərar vermişdi. Həmin qərara əsasən 1902-ci ildə çar hökumətinin göstərişi ilə Azərbaycanda üç yerdə seysmik cihazlar quraşdırıldı.
1980-ci ildə Təcrübi-Metodiki Geofizika Ekspedisiyasının tərkibində yeni təcrübi-metodiki partiyalar fəaliyyətə başladı. Bu partiyaların əsas fəaliyyət istiqamətləri kimi geofiziki və geokimyəvi sahələrin xarakteristikası, zaman və məkana görə zəlzələ prioritetlərinin keyfiyyət və kəmiyyətlə əlaqələrinin üzə çıxarılması götürülmüşdü.
Ulu Öndər Heydər Əliyev 1993-cü ildə xalqın təkidli xahişi ilə yenidən hakimiyyətə gələndən sonra, baxmayaraq ki, o vaxt Qarabağda müharibə davam edirdi, 90-cı illərin əvvəllərində cəbhə hakimiyyəti ölkədə xaos vəziyyət yaratmışdı, belə bir çətin dövrdə ilk olaraq diqqət göstərdiyi sahələrdən biri də məhz seysmologiya sahəsi oldu. Çünki ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində faktiki olaraq, bu sahədə işlər dayanmaq üzrə idi. Köhnə cihazların çoxunun istismar müddəti bitmişdi. Qarabağda olan üç seysmik stansiyamızı - Ağdam, Kəlbəcər və Cəbrayıl rayonlarının işğalı zamanı ermənilər vəhşicəsinə məhv etmişdilər. Ulu Öndərin göstərişinə əsasən 1994-cü ildən yenidən dövlət tərəfindən bizə bəzi cihazlar alındı və bu istiqamətdə tədqiqatlar davam etdirildi. Həmçinin təşkilatın statusu dəyişdirildi.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 23 mart 1999-cu il tarixli 46 nömrəli Qərarı ilə Təcrübi - Metodiki Geofizika Ekspedisiyasının bazası əsasında AMEA-nın nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi yaradıldı və mərkəzin Əsasnaməsi təsdiq olundu.
2000-ci il noyabr ayının 25-də Bakıda baş verən zəlzələdən sonra Ulu Öndər Heydər Əliyev ölkəmizdə seysmoloji tədqiqatların müasir səviyyədə aparılmasını təmin etmək üçün Nazirlər Kabinetinə ən yeni cihaz və avadanlıqların alınması barədə göstəriş vermişdi.
Həmin göstərişə əsasən tender keçirildi və ilkin olaraq ABŞ-ın "Kinemetrics" şirkətinin istehsalı olan 14 dəst seysmik stansiya alınıb ölkəmizə gətirildi. Beləliklə, 2003-cü ildən etibarən ölkəmizdə peyk rabitəsi ilə işləyən seysmik stansiyalar işə salındı. Daha sonra əlavə 9 dəst seysmik stansiya alınaraq respublikanın ayrı-ayrı ərazisində quraşdırıldı.
Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin dəstəyi ilə Mərkəzin seysmik stansiyalar şəbəkəsi sonradan bir az da genişləndirildi
