"Mən həmişə fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!".
Heydər ƏLİYEV,
Ümummilli lider.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin bu gün dillərdə əzbər olan bu müdrik kəlamı, eyni zamanda "Mən türklüyümlə fəxr edirəm" deməkdir. Bu sözlər ulu öndərin ən qırılmaz tellərlə soykökə bağlılığının ifadəsidir. Çünki müstəqil Azərbaycanın rəhbəri kimi Heydər Əliyev bütün fəaliyyətini təkcə ölkəsinin deyil, bütövlükdə türk dünyasının möhkəmlənməsinə, çiçəklənməsinə həsr etmişdi.
Heydər Əliyev o böyük şəxsiyyətlərdəndir ki, türk xalqlarının ortaq mədəni və tarixi dəyərlərini onları birləşdirən əsas meyar kimi qiymətləndirir və bu dəyərlərin inkişafına böyük önəm verirdi. Türk toplumunun birliyini, bütövlüyünü və özünəməxsusluğunu qoruyub saxlamaq və inkişaf etdirmək onun həyat idealı idi. Bu missiya böyük tarixi məsuliyyət və milli təəssübkeşlik kimi dəyərlərin daşıyıcısı olan Heydər Əliyevin türk dünyasına olan dərin məhəbbəti ilə bağlı idi. Onun türk dünyasına, türklüyə xidməti Azərbaycan Respublikasına rəhbərlik etdiyi həm Sovet İttifaqı dönəmində və xüsusən də müstəqillik illərində Türk mədəni irsinin təbliği və inkişafı istiqamətində gördüyü işlərdə öz əksini tapmışdı.
Heydər Əliyev Sovet dövründə belə, Azərbaycan ədəbi-mədəni irsinin bütün İttifaq səviyyəsində tanıdılmasını əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri kimi görürdü. Nizami Gəncəvi, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Füzuli kimi orta əsr, eləcə də Mirzə Fətəli Axundzadə, Cəlil Məmmədquluzadə, Üzeyir Hacıbəyli, Mirzə Ələkbər Sabir, Hüseyn Cavid, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun kimi XIX-XX əsr mütəfəkkirlərimizin ədəbi irsi ilə əlaqədar təşkil olunan təntənəli yubiley tədbirləri Azərbaycan xalqının və ümumilikdə, türk xalqlarının ədəbi-mədəni irsinə həssas yanaşmasının nəticəsi idi.
Heydər Əliyevin eyni genetik kökə mənsub türk xalqlarını vəhdətdə görərək onların daha da yaxınlaşması istiqamətində siyasət yürütməsi əslində mədəniyyətimizin yüksəldilməsinə və mənəvi dəyərlərimizin dirçəldilməsinə yönəlmişdi. Bu, İttifaq daxilində yaşayan türklərin milli özünüdərkinin güclənməsinə təkan verən strategiya, eləcə də ümumtürk birliyinə doğru aparan yolun başlanğıcının qoyulması idi.
Sovet dönəmində eyni dövlətin tərkibində olmalarına baxmayaraq, türk xalqları yad ideoloji ünsürlər vasitəsilə yaradılan süni ayrımçılıq siyasəti ilə üz-üzə qalmışdı. Bir çox hallarda dolayı yollarla türk dövlətlərində milli dilin inkişafına süni əngəllər törədilir və assimilyasiya siyasəti yeridilirdi. Bu hal türk toplumları arasında birlik və bərabərliyin, ortaq tarixin, mədəni keçmişin unutdurulmasına hesablanmışdı.
Uzun illər dövlət müstəqilliyindən məhrum olmuş türk xalqları XX əsrin sonlarında müstəqilliyə qovuşmaqla bir daha ortaq türk mədəni irsinin daşıyıcıları kimi yenidən bir araya gəlmək imkanı əldə etdilər. Bununla da türklük ideyası baxımından tarixi dönüş nöqtəsinə qədəm qoydular. Bu isə onlara ortaq mədəni irsi yenidən araşdırmaq, onları bir araya gətirən mədəni-mənəvi dəyərlərin birgə və dayanıqlı inkişafına müştərək səylərlə nail olmaq imkanı verdi. Bu tarixi imkanı və qarşıda duran müqəddəs missiyanı dərindən dərk edən Heydər Əliyev milli-mədəni və mənəvi birlik istiqamətində ardıcıl fəaliyyət göstərirdi. Məhz bu məqsədyönlü fəaliyyət ortaq türk mədəni irsinin təbliğinin və inkişaf etdirilməsinin ideoloji və əməli əsaslarını yaratmışdır.
Təsadüfi deyildir ki, müstəqillik illərində türk xalqlarının ortaq tarixi şəxsiyyətləri, şair və mütəfəkkirləri, eləcə də "Kitabi-Dədə Qorqud", "Manas" kimi eposlarının yubiley tədbirlərinin həm UNESCO səviyyəsində dünyada, həm də milli səviyyədə Türk dövlətlərində təntənə ilə qeyd olunması ənənəsi yarandı. Türk dünyası Yazıçılarının mütəmadi qurultay toplantılarının, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı - TÜRKSOY çərçivəsində əməkdaşlığın dəstəklənməsi və himayə edilməsi ortaq mədəni, tarixi irsin təbliğində olduqca əhəmiyyətli rol oynayan hadisələrə çevrildi.
Heydər Əliyevin Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Türkiyədə keçirilən tədbirlərdə, Zirvə görüşlərində çıxışları zamanı
