25 avqust

Azərbaycanda olan hadisələr

1721 – Şamaxı Hacı Davud Xan tərəfindən istila edilmişdir.

1907 – Azərbaycan müəllimlərinin II qurultayı keçirilmişdir.

1919 – Azərbaycan müəllimlərinin III qurultayı keçirilmişdir.

1992 – Azərbaycan Respublikası Mərakeş ilə diplomatik əlaqələr qurmuşdur.


Dünyada olan hadisələr

1499– Kiçik Davut Paşanın komandanlığı altında Osmanlı Donanması ilə Venesiya Respublikası Donanması arasında baş verən Sapienza Döyüşü Osmanlı zəfəri ilə nəticələnib.

1554– Osmanlı və Portuqaliya arasında Maskat Dəniz Döyüşü baş verib.

1580– İspanlar Portuqaliyanı İspaniyaya birləşdirərək Lissabonu alıb.

1609– Qalileo Qaliley Böyük Şuraya və Venedik Dojunateleskopu nümayiş etdirib.

1710– Rus qoşunları İsveç qarnizonunu Parnu qalasında təslim olmağa məcbur edib.

1718 –Fransızlar tərəfindən ABŞ-ın Nyu-Orlean şəhərinin əsası qoyulub.

1793– İnqilabçı fransız qoşunları Marseli ələ keçirib.

1825– Uruqvay Braziliyadan müstəqilliyini elan edib.

1830– Brüsseldə Hollandiyaya qarşı üsyan başlayıb.

1835– ABŞ-da“New York Sun”qəzeti Ayda bitkilərin tapılması haqda məqalə dərc edib.

1837– ABŞ hökuməti Texas ştatını öz tərkibinə qəbul etməkdən imtina edib.

1887– Vladimir Ulyanov (Lenin) Kazan Universitetinə daxil olub.

1915– Alman qoşunları Brest-Litovsku ələ keçirib.

1916– Rus qoşunları Dunayı keçərək Bolqarıstan ərazisinəərazisinə daxil olublar.

1919– Dünyanın ilk müntəzəm beynəlxalq hava reysi London-Paris açılıb.

1921– ABŞ Almaniya ilə sülh müqaviləsi imzalayıb.

1928– Albaniya krallıq elan edilib.

1933– İtaliya və Sovet İttifaqı hücum etməmək haqqındamüqavilə imzalayıb.

1938– Müstəmləkə məmurunun öldürülməsinə cavab olaraqFələstinin Canin şəhərindəingilislər tərəfindən terror aktı törədilib.

1940– Nasist Alman döyüş təyyarələri Londonu bombalamağa başlayıb.

1941– Sovet və İngilis qoşunları İranı işğal ediblər.

1941– Dnepropetrovsk şəhəri Hitler qoşunları tərəfindən ələ keçirilib.

1944– Berlində Qaynan Kurmaşev və Musa Cəlil də daxil olmaqla antifaşist İdel-Ural legionunun üzvləri edam edilib.

1944– Müttəfiq qoşunlar Parisi azad edib.

1972– Çin Banqladeşin Təşkilata üzvlüyünün əleyhinə səs verərək ilk dəfə BMT vetosundan istifadə edib.

1973– Tomoqrafla ilk görüntü çəkilib.

1978– İspaniyada sülh dövründə ölüm hökmü ləğv edilib.

1983 – Almaniyanın Bonn şəhərində ASALA təşkilatının Fransa səfirliyində törətdiyi partlayış zamanı 2 nəfər həlak olub, 23 nəfər yaralanıb.

1983– SSRİ, ABŞ-dan 10 milyard dollarlıq taxıl alınması haqqında müqavilə imzalayıb.

1989– Amerika kosmik zondu Voyager Neptun planetinin şəkillərini Yerə ötürüb.

1990– Abxaziya Ali Şurası Abxaziyanın Gürcüstandan müstəqilliyini elan edib.

1991– Belarus müstəqilliyini elan edib.

1991– SSRİ-nin əmlakı Rusiyanın dövlət mülkiyyəti elan edilib.

1997– Kasparov IBM tərəfindən hazırlanan şahmat oynayan Deep Blue kompüterinə 2-1 məğlub olub. Bu, şahmat üzrə dünya çempionunun ilk dəfə kompüterə uduzma halı idi.

2000– UEFA Kuboku çempionu Qalatasaray, Çempionlar Liqası Çempionu Real Madridi 2-1 məğlub edərək UEFA Super Kubokunu qazanıb.


Bayramlar və xüsusi günlər

  • Uruqvayın Müstəqillik Günü.
  • Braziliyada Silahlı Qüvvələr Günü.

Doğumlar

1530– İvan Qroznı, ilk rus çarı (1547-1575 və 1576-cı ildən) (ö. 1584).

1786– I Lüdviq, Bavariya kralı (1825-1848) (ö. 1868).

1793– Martin Henrix Ratke, alman anatomist və embrioloq(ö. 1860).

1812– Nikolay Zinin, rus üzvi kimyaçı, Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının akademiki(ö. 1880).

1819– Alan Pinkerton, amerikalı detektiv, dünyanın ilk detektiv agentliyinin qurucusu(ö. 1884).

1845– II Lüdviq, Bavariya kralı (1864-1886)(ö. 1886).

1850– Şarl Rişe, Fransız immunoloq və fizioloq, Nobel mükafatı laureatı (1913)(ö. 1935).

1900– Hans Adolf Krebs, alman-ingilis biokimyaçısı, Nobel mükafatı laureatı (1953)(ö. 1981).

1903– Arpad Elo, şahmatçıların fərdi əmsallar sistemini hazırlayan amerikalı professor(Elo reytinqi) (ö. 1992).

1912– Erich Honecker, Almaniya Demokratik Respublikasının son lideri (1971-1989)(ö. 1994).

1916– Frederick Çapman Robbins, amerikalı virusoloq, Nobel mükafatı laureatı (1972)(ö. 2003).

1918– Alexander Qaniçyev, sovet mühəndisi, "Qrad", "Uragan", "Smerç" reaktiv raket sistemlərininixtiraçısı(ö. 1983).

1927– Alteya Qibson, amerikalı tennisçi, ilk qara dəbilqə qalibi(ö. 2003).

1935 – Fikrət Qoca, Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, “Şöhrət” ordenli yazıçı, xalq şairi (ö. 2021).

1928– Herbert Kryomer, alman fiziki, Nobel mükafatı laureatı (2000).

1968– Rafet El Roman, türk müğənni, bəstəkar, söz müəllifi və aktyor.

1972– Gülben Ergen, türk müğənni, aparıcı və televiziya aktrisası.

1990– Aras Bulut İynemli, türk televiziya aktyoru.