23 avqust

Azərbaycanda olan hadisələr

1514 – Çaldıran Döyüşü baş verib: Yavuz Sultan Səlimin (I Selim) komandanlığı altında olan Osmanlı Ordusu Şah İsmayılın Ordusunu məğlub edib.

1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində Azərbaycan vətəndaşlığı haqqında qanun qüvvəyə minib.

1993 – Azərbaycanın Füzuli və Cəbrayıl rayonları erməni təcavüzkarları tərəfindən işğal olunub.

1993 – Azərbaycanın yüksək səviyyəli domeni .az yaranmışdır.


Dünyada olan hadisələr

1305 – Uilyam Uolles Londonda İngiltərə kralı I Edvard tərəfindən edam edilib.

1382 – Rusiyada ilk dəfə Moskvanın Toxtamış xanın basqınından müdafiəsi zamanı toplardan istifadə edilib.

1614 – Qroningen Universiteti yaradılıb.

1839 – İngilislər Honq-Konqu ələ keçirib.

1866 – Avstriya-Prussiya müharibəsinə son qoyan Paris sülh müqaviləsi bağlanıb. Müqaviləyə görə Venesiya İtaliyaya verilib.

1913 – London polisi hakimiyyətdən şəhər yerlərində avtomobillərə sürət məhdudiyyəti qoyulmasını istəyib.

1914 – Yaponiya İmperiyası Almaniya İmperiyasına müharibə elan edib və Birinci Dünya Müharibəsinə Antanta tərəfində daxil olub.

1921 – İkinci Yunan-Türk müharibəsinin dönüş nöqtəsi olan Sakarya döyüşü başlamışdır.

1923 – Lozanna Sülh Müqaviləsi Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən təsdiq edilib.

1924 – Fransız futbol klubu Monako qurulub.

1935 – Bolşeviklərin Ümumittifaq Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun 7 noyabr 1935-ci il tarixinə qədər Kreml qüllələrindəki iki başlı qartalların beşguşəli ulduzlarla əvəz edilməsi haqqında fərmanı imzalanıb.

1939 – Moskvada Almaniya və SSRİ arasında hücum etməmə haqqında saziş imzalanmışdır. Məhz bu saziş Almaniyanın Polşanı işğalını asanlaşdıran addım olmuşdur.

1942 – Stalinqradın kütləvi bombalanması, bununla da Stalinqrad müdafiəsi başlanıb.

1943 – Böyük Vətən Müharibəsi zamanı Xarkov alman-nasist qoşunlarından azad edilib. Sovet qoşunlarının Kurskda yekun qələbəsi.

1959 – ABŞ hökuməti ölkədəki 400 məktəbdə rus dilinin tədrisini elan edib.

1973 – Akademik Andrey Saxarov Moskvadakı evində SSRİ-də insan hüquqlarının pozulması ilə bağlı xarici jurnalistlər üçün ilk mətbuat konfransını keçirib.

1975 – Xarkov metrosu istifadəyə verilib.

1976 – Çində güclü zəlzələ nəticəsində minlərlə insan həyatını itirib.

1979 – “Bolşoy Teatr”ın balet rəqqası Aleksandr Qodunov SSRİ-dən qaçıb.

1984 – Dissident fizik Saxarovun həyat yoldaşı Elena Bonner 5 il sürgünə məhkum edilib.

1989 – Sovet-Alman paktının imzalanmasının 50-ci ildönümündə Baltik Yolu hərəkati baş verib. Litva, Latviya və Estoniya sakinləri təxminən iki milyon insan əl-ələ tutaraq 600 km uzunluğunda bir insan zənciri qurublar (dünyada ən uzun insan zənciri).

1990 – Ermənistan SSRİ-dən müstəqilliyini elan edib.

1990 – Qərbi və Şərqi Almaniya yenidən birləşmə tarixini 3 oktyabr üçün təyin edib.

1991 – B.Yeltsin SSRİ-nin fəaliyyətini və “Pravda” qəzetinin nəşrini dayandırıb.

1991 – Latviyada Kommunist Partiyası qadağan edilib.

1991 – World Wide Web (www) qurulub: dünyanın ilk veb serverinə ictimai giriş açılıb.

1996 – Yuqoslaviya ilə Xorvatiya arasında diplomatik əlaqələr qurulub.

2011 – Liviyada Qəddafi rejimi sona çatıb.

2017 – Qarabağ FK Çempionlar Liqasının qrup mərhələsinə vəsiqə qazanan ilk Azərbaycan klubu kimi tarixə keçib.


Bayramlar və xüsusi günlər

  • Azərbaycanda Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti əməkdaşlarının peşə bayramı günü.
  • Ukraynada Bayraq Günü.
  • Beynəlxalq Kölə Ticarəti Qurbanlarını Anma və onun ləğvi Günü.
  • Avropa Birliyi stalinizm və nazizm qurbanlarını anma günü.

Doğumlar

1141 – Nizami Gəncəvi, Orta əsr Şərqinin dahi şairi, filosof və mütəfəkkir, Azərbaycan ədəbiyyatında epik poeziyaya realist stil gətirən romantik şair, dünya intibah dövrünün parlaq nümayəndəsi, dünya ədəbiyyatının klassiki (ö. 1209).

1754 – XVI Lyudovik, Fransa kralı (1774-1792) (21 yanvar 1793-cü ildə edam edilib).

1769 – Corc Kyüve, Fransız zooloqu (ö. 1832).

1773 – Yakob Fridrix Friz, alman idealist filosof, fizik və riyaziyyatçı (ö. 1843).

1809 – Nikolay Muravyov-Amurski, Rus dövlət xadimi, Şərqi Sibir general-qubernatoru (1847-1861), Xabarovskun qurucusu (ö. 1881).

1851 – Alois Jirasek, çex yazıçısı, tarixi romanların müəllifi (ö. 1930).

1880 – Alexandr Qrin, rus sovet neo-romantik yazıçısı ("Qırmızı yelkənlər", "Dalğalarda qaçanlar" və s.) (əsl soyadı Qrinevski; ö. 1932).

1917 – Nikita Moiseev, Sovet və Rus alim-mexaniki, riyaziyyatçı, Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki (ö. 2000).

1931 – Hamilton Smit, amerikalı mikrobioloq, gen mühəndisi, Nobel mükafatı laureatı (1978).

1933 – Robert Kerl, amerikalı kimyaçı, Nobel mükafatı laureatı (1996).

1943 – Şahmar Ələkbərov, azərbaycanlı aktyor, kinorejissor, ssenarist, Dövlət Mükafatı laureatı, Azərbaycanın xalq artisti (ö. 1992).

1951 – Əhməd Kadırov, Çeçen dini və dövlət xadimi, Çeçenistan Respublikasının ilk Prezidenti (2003-2004) (ö. 2004).

1978 – Kobe Bryant, Amerikalı basketbolçu, iki qat Olimpiya çempionu (2008, 2012) (ö. 2020).