"Azərbaycan bizim üçün sadəcə dövlətlərdən bir dövlət, azərbaycanlı qardaşlarımız da millətlərdən bir millət deyildir. Biz eyni dili danışan, eyni inanca mənsub, ortaq bir tarixi keçmişi olan, sözdə deyil, əməldə qardaş, bir millət, iki dövlətik… Bizim nəzərimizdə Qarsdakı, İğdırdakı, Ərzurumdakı vətəndaşımızla Naxçıvandakı qardaşımız arasında heç bir fərq yoxdur. Bizim üçün İzmir, İstanbul, Ankara, Antalya nədirsə, Bakı da elədir". Bu fikirləri 2015-ci il martın 17-də Qarsda Heydər Əliyev adına Anadolu texniki-peşə liseyinin açılışında Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan çıxışında səsləndirmişdir. Bu kəlamlar tarixin müxtəlif dönəmlərində çətin sınaqlardan keçən, həmrəylik mücəssiməsi olan iki dost, iki qardaş - Azərbaycan-Türkiyə birliyinin nümunəsidir.
Eyni soykökə sahib olan xalqlarımız tarixin ən çətin sınaqlarında, yadelli işğalçılarla mübarizələrdə türk dünyasının tarixinə qəhrəmanlıq salnaməsi yazmışlar. Bu bir reallıqdır ki, xalqlar arasında qardaşlıq bağları düşmənə qarşı savaşlarda daha da möhkəmlənir, mətinləşir. Bir ananın iki övladı sayılan xalqlarımız da hər zaman dar gündə bir-birinə arxa-dayaq olmuş, tarixin sınaqlarından çıxan dostluğunu, qardaşlığını zaman-zaman əbədiləşdirmişdir. Hələ Birinci Dünya müharibəsi illərində İngiltərə, Fransa və Anzaklardan ibarət olan üçlük - Antanta Osmanlı dövlətinin paytaxtı İstanbulu tutmaq, Rusiya ilə ticarət əlaqələri yaratmaq, eyni zamanda alman müttəfiqlərindən birini zəiflətmək məqsədlərini həyata keçirməyə Çanaqqala boğazından başladılar. Boğaza nəzarəti ələ keçirmək istəyən düşmən koalisiyasına qarşı Türkiyə və Azərbaycan əsgərləri bir cəbhədə mübarizə apardılar, azərbaycanlı könüllülər türk qüvvələri ilə birləşərək Gelibolunun müdafiəsində Antanta dövlətlərinə qarşı qəhrəmanlıqla döyüşdülər. Qardaş köməyinə gedən 3 minə yaxın azərbaycanlı Çanaqqala savaşında canından keçərək şəhidlik zirvəsinə ucaldı. Bu, Türkiyə-Azərbaycan birliyinin, xalqların bir-birinə təmənnasız dəstəyinin və qarşılıqlı yardımın ən bariz təzahürü idi.
1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulduğu zaman xalqlarımızın qardaşlığı, doğmalığı bir daha özünü göstərdi. O illərdə Bakının erməni-daşnak silahlı qüvvələrinin işğalı altında olması səbəbindən milli hökumət Gəncə şəhərində yerləşmişdi. Cümhuriyyətin qarşısında duran ən mühüm məsələ isə Bakının azad edilməsi idi. Lakin erməni-daşnak silahlı birləşmələrindən ibarət olan Bakı Xalq Komissarları Sovetinin 7 min bolşevik və 4 min erməni silahlısı olduğu halda, Əlahiddə Azərbaycan Korpusu və Qafqaz İslam Ordusunun nə silahı, nə də cəbbəxanası var idi. Mustafa Kamal Atatürkün rəhbərlik etdiyi Osmanlı İmperiyası dar gündə azərbaycanlı qardaşlarından köməyini əsirgəmədi. Türk zabitləri, hərbi məsləhətçiləri və əsgərləri azərbaycanlılarla birləşərək işğalçı qüvvələrə qarşı vahid cəbhə yaratdılar. 1918-ci il iyunun 4-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Osmanlı dövləti arasında "Qarşılıqlı yardım və dostluq haqqında" müqavilə imzalandıqdan sonra iyun ayının sonlarında Nuru Paşanın komandanlıq etdiyi Qafqaz İslam Ordusu Göyçay ətrafındakı döyüşlərdə müharibənin taleyini həll etdi. Gəncəyə doğru irəliləyən Bakı Soveti Qoşunları türk ordusunun qarşısında duruş gətirə bilmədi, daşnakların silahlı birləşməsi darmadağın edildi. Canı bir, qanı bir türk qardaşlarının köməyi ilə Bakının işğalçı daşnaklardan azad edilməsi Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizəsində dönüş nöqtəsi oldu, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında tarixi-mədəni əlaqələri isə daha da möhkəmləndirdi. Azərbaycan tarixinin bu mühüm məqamında qardaş türk xalqının misilsiz fədakarlığı sayəsində Bakının azad olunması sarsılmaz dostluğun, qardaşlığın növbəti nümunəsi idi.
Azərbaycanın 2020-ci ildə başlayan Vətən müharibəsində qələbəsi, torpaqlarını Ermənistanın işğalından azad etməsi iki qardaş ölkənin həm diplomatik, həm də hərbi uğurudur. Bu qələbə həm də Türkiyə ilə Azərbaycanın çətin gündə də, xoş gündə də hər zaman bir yerdə və eyni mövqedə olduğunun göstəricisidir. İkinci Qarabağ müharibəsi bitdikdən sonra isə Zəfər paradında türk və azərbaycanlı əsgərlərin çiyin-çiyinə inamla
