Zəngin abidələri, milli-mənəvi dəyərləri ilə tarixə söykənən Azərbaycan əsrlərdən bizə gəlib çatan abidələri, daş yaddaşı, milli-əxlaqi dəyərləri, mədəniyyəti ilə yüksək məfkurəyə malik olduğunu tarixdə çoxdan isbat edib. Bu ali dəyərlər milli kimliyimizin göstəriciləridir. Xalqımızın mənəvi dünyasını zənginləşdirən, tariximizi və mədəniyyətimizi ucaldan milli-mənəvi dəyərləri qoruyub saxlamaq hər bir azərbaycanlının müqəddəs və mənəvi borcudur. Bəli, tarix və mədəniyyət abidələri xalqın milli sərvətidir.
Bu zəngin mədəni irsinin, tarix və mədəniyyət abidələrinin mütəşəkkil qorunmasını təmin etmək məqsədilə məqsədyönlü, ardıcıl tədbirlər görülmüşdür. Ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının taleyində, dövlətçiliyimizin tarixində, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunmasında əvəzolunmaz iz qoymuş, böyük xidmətlər göstərmişdir.
Onun layiqli davamçısı olan ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin respublikaya rəhbərliyi ilk illərdən tarixi və milli-mədəni irsə bağlılıqla bərabər, modernləşmə, qabaqcıl dünya təcrübəsinin tətbiqi və islahatlarla özünü təsdiqləyir. Ötən dövrdə qarşıya qoyulan vəzifələrdən biri də ən qiymətli sərvətlərimiz olan tarixi abidələrimizi, milli-mənəvi dəyərlərimizi qorumaq, mədəniyyət obyektlərinin, ilk növbədə kütləvi nümayiş məkanları olan teatr və muzeylərin yüksək səviyyədə təmir-bərpası, ölkənin müasir inkişafını təcəssüm etdirən yeni mədəniyyət ocaqlarının yaradılması ilə bağlı idi. Ötən illər ərzində cənab Prezident tərəfindən bu sahələrə göstərilən diqqət, imzalanan Fərman və sərəncamlar bu vəzifələrin yerinə yetirilməsinə əsaslı zəmin yaratmışdır. Tarixi İpək Yolu dövrünə aid Azərbaycan mədəni irsinin, tarix və mədəniyyət abidələrinin mütəşəkkil qorunmasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidenti 22 oktyabr 2019-cu il tarixli Sərəncamı ilə Tarix-mədəniyyət qoruqları yaradılmışdır.
Aprelin 18-i Dünyada Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü ilə əlaqədar Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu haqqında məlumat almaq üçün Qoruğun direktoru Cumalik Rəhimovla həmsöhbət olduq. O bildirdi ki, xalqın tarixini, mədəniyyətini özündə yaşadan, hazırkı vəziyyətə gətirib çıxaran tarixi abidələrin dəyəri əsrlər keçdikcə gündən-günə artaraq, nəsillərdən -nəsillərə ötürülərək xalqın milli sərvətinə çevrilmişdir. Zəngin tarixə malik olan xalqımızın keçmişimizi bizə andıran, şərəfini, qüdrətini, dövlətçilik ənənələrini özündə əks etdirən bu dəyərli abidələri və irsi qoruyub gələcək nəsillərə çatdırmaq hər birimizin borcumuzdur. Aprelin 18-i Dünyada Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü kimi qeyd olunur. Bu əlamətdar gün Tarixi Yerlər və Abidələrin Mühafizəsi Şurasının (ICOMOS) təklifi ilə UNESCO tərəfindən 1983-cü ildə təsis olunub. Məqsəd insanların diqqətini abidələrin və tarixi yerlərin qorunmasına yönəltməkdir.
Abidələrin və tarixi yerlərin dağıdılması xalqın, millətin varlığının məhvi deməkdir. Təkcə XX əsrdə baş vermiş iki dünya müharibəsi nəticəsində nə qədər dağıntılar olub. Hazırda dünyada minlərlə abidə məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzədir. Bu baxımdan, Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Gününün təsis olunması böyük əhəmiyyətə malikdir. Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu Qədim Gəncə ərazisində tarixən müəyyənləşmiş ərazi və landşaftının qorunması və bərpası məqsədilə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin "Qədim Gəncə ərazisinin Tarix-Mədəniyyət Qoruğu elan edilməsi haqqında" 18 aprel 1988-ci il tarixli 136 №-li qərarına əsasən elmi - tədqiqat müəssisəsi kimi təşkil olunmuşdur. Qoruğun Əsasnaməsi Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 25 noyabr 1988-ci il tarixli 420 №-li qərarı ilə təsdiq olunmuşdur. Qoruğun yaradılması haqqında əsasnamə 1988-ci ildə təsdiq edilsə də, Qoruq 1989-cu il 23 yanvar tarixindən fəaliyyətə başlamışdır. Qoruq 1482 hektar sahəyə malikdir. Bu ərazinin 610 hektar Samux rayonu inzibati ərazisi daxilindədir.
Gəncə Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunda 43 ştat vahidindən ibarət - rəhbər heyət, fondların qorunması, komplektləşdirilməsi və elmi-tədqiqatlar şöbəsi, ekspozisiya və kütləvi ekskursiya şöbəsi, İnsan resursları ş&
