Ümummilli lider Heydər Əliyev həm Azərbaycanı, həm də xalqımızı zamanın çətin sınaqlarından üzüağ çıxarmağa nail olmuş böyük şəxsiyyətdir. Ulu Öndərin siyasi hakimiyyətə gəldiyi dövrdə ölkədə vətəndaş müharibəsi, çevriliş cəhdləri və xaos mövcud idi. Bu cür çətin şəraitdə Azərbaycan təhsili də keçid mərhələsində olduğu üçün milli və bəşəri dəyərlərə əsaslanan islahatların keçirilməsi əsas prioritetlərdən biri idi. Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərliyinin hələ birinci dövründə sözügedən istiqamətdə həyata keçirilmiş islahatlar Azərbaycanda təhsilin inkişafına əlverişli şərait yaratmışdır.
1972-ci ildə "Gənclərin ümumi orta təhsilə keçidini başa çatdırmaq və ümumtəhsil məktəbini daha da inkişaf etdirmək haqqında" və 1973-cü ildə "Kənd ümumtəhsil məktəblərinin iş şəraitini daha da yaxşılaşdırmaq haqqında" qəbul edilmiş qərarlar təhsilin keyfiyyətinin artırılmasına mühüm töhfələr vermişdir. Ümumilikdə, XX əsrin 70-80-ci illərinə nəzər yetirsək, o dövrdə təkcə ölkə iqtisadiyyatında deyil, həmçinin elm, təhsil sahəsində də canlanma olduğunu görmək mümkündür. Təsadüfi deyil ki, müstəqilliyimizin təməli də məhz bu illərdə qoyulmuşdur. Çünki Heydər Əliyevin xüsusi diqqət yetirdiyi məqamlar dövlətimizin mədəni inkişafı, sənayenin, kənd təsərrüfatının, təhsil və digər sahələrin idarə edilməsi üçün bacarıqlı və yüksəkixtisaslı kadrların hazırlanması olmuşdur. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, təkcə 1969-1978-ci illərdə Azərbaycandakı orta ümumtəhsil məktəblərinin sayı 77 faizə qədər artmışdır. 1979-cu ildə isə SSRİ-nin 43 müxtəlif şəhərində yerləşən 152 ali məktəbdə 3315 nəfər azərbaycanlı təhsil alırdı. Heydər Əliyev sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda formalaşdırdığı elmi potensiala istinad edərək mükəmməl elm və təhsil konsepsiyası irəli sürmüşdür. Ulu Öndər, həmçinin milli tərəqqi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyan təhsil sahəsindəki çatışmazlıqlara xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşmışdır. Azərbaycanın tarixində elmin və təhsilin tərəqqi dövrü kimi yadda qalan həmin illər ərzində ancaq Bakıda deyil, ölkənin ucqar ərazilərində də yüzlərlə məktəb, mədəniyyət evi, kitabxana, uşaq bağçası tikilmişdir.
Xalqın çoxsaylı çağırışlarından sonra 1993-cü ilin iyununda yenidən hakimiyyətə qayıdan Heydər Əliyev Azərbaycanda elm sahəsinə bir sıra yeniliklər gətirmişdir. Təhsil işçilərinin dövlətin yüksək qayğısı ilə əhatə olunması bunun təzahürüdür. 1983-cü ildə Heydər Əliyevin siyasi sahədə olduğu kimi, təhsil sahəsindəki yüksək bacarıqları nəzərə alınaraq SSRİ-də məktəb islahatı da Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi ona həvalə edilmişdi. Şübhəsiz, Ümummilli liderimiz bu işin də öhdəsindən layiqincə gəlmişdir. 1998-ci ilin martında "Azərbaycan Respublikasında təhsil sahəsində islahatlar üzrə dövlət komissiyasının yaradılması haqqında" sərəncamın imzalanması Azərbaycanda təhsil sahəsində təkmil qanunverici bazanın formalaşdırılması, eləcə də təhsil konsepsiyasının hüquqi əsaslarının yaradılmasında əsaslı rol oynamışdır. Müvafiq komissiya tərəfindən çox qısa müddətdə tərtib olunmuş "Azərbaycan Respublikasının təhsil sahəsində islahat proqramı" da bu istiqamətdə atılan mühüm addımlardandır. Bu proqram nəinki təhsil sisteminin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması, hətta milli təhsil ənənələrinə sadiq qalmaq məqsədi daşıyırdı. Ümummilli liderimiz keyfiyyətli təhsil bazasının orta məktəbdə qoyulduğunu əsas tutaraq həmin müəssisələrin inkişafına da xüsusi diqqət göstərmişdir. Müstəqilliyimizin ilk illərində Ulu Öndər tərəfindən irəli sürülən fikirlər bunun təzahürüdür: "Dövlət müstəqilliyinin xalqımıza bəxş etdiyi nemətlərdən biri də odur ki, biz artıq təhsil sistemimizi xalqımızın, millətimizin tarixinə, mənəviyyatına, ənənələrinə uyğun qururuq. Doğrudur, bu proses çox mürəkkəb prosesdir. Bu proses qısa müddətdə başa çata bilməyəcəkdir. Bu gün təhsil sahəsində çalışan bütün vətəndaşlara, müəllimlərə, təhsil müəssisələrinin rəhbərlərinə müraciət edərək xahiş edirəm ki, onlar tezliklə təhsil sistemində işlərin müstəqil Azərbaycanın prinsipləri əsasında qurulmasına nail olsunlar. Burada dərsliklərin dəyişilməsi, yeni dərsliklərin yaranması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bilirəm, bu, asan məsələ deyil. Bu, bir çox amillərlə bağlıdır, ondan asılıdır... Ancaq indi dərs alan uşaqlar,
